ویتیلیگو یک بیماری پوستی است که با ظاهر شدن لکه های سفید روی پاها، دست ها، صورت، لب ها یا هر قسمت دیگری از بدن مشخص می شود. این لکه‌ها به دلیل «دپیگمانتاسیون» ایجاد می‌شوند، یعنی ناپدید شدن ملانوسیت‌ها که سلول‌های مسئول رنگ پوست هستند.
دپیگمانتاسیون می تواند کم و بیش مهم باشد و لکه های سفید با اندازه های متغیر. در برخی موارد، مو یا موهایی که در داخل نواحی فاقد رنگدانه رشد می کنند نیز سفید هستند. ویتیلیگو نه مسری است و نه دردناک، اما می تواند باعث ناراحتی روانی قابل توجهی شود.
ویتیلیگو بیماری است که علائم آن عمدتاً از نظر زیبایی مورد تایید نیست، این لکه ها دردناک یا مستقیماً برای سلامتی خطرناک نیستند. با این حال، این بیماری است که تاثیر بسیار منفی بر کیفیت زندگی افراد مبتلا دارد، همانطور که توسط یک مطالعه تایید شده است. افرادی که پوست تیره دارند بیشتر تحت تأثیر قرار می گیرند.
انواع ویتیلیگو
انواع مختلفی از ویتیلیگو وجود دارد:
فقط در یک طرف بدن، به عنوان مثال در قسمتی از صورت، بالای بدن، ساق پا یا بازو موضعی می شود. این شکل از ویتیلیگو بیشتر در کودکان یا نوجوانان ظاهر می شود. ناحیه بدون رنگدانه مربوط به “منطقه عصب دهی” است، یعنی ناحیه ای از پوست که توسط یک عصب خاص عصب دهی می شود. این شکل به سرعت در طی چند ماه ظاهر می شود، سپس معمولاً تکامل نمی یابد.
این به شکل لکه‌هایی ظاهر می‌شود که اغلب کم و بیش متقارن هستند و هر دو طرف بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهند، به ویژه مناطقی که اصطکاک یا فشار مکرر دارند. تکامل غیرقابل پیش بینی است، لکه ها می توانند کوچک و موضعی باقی بمانند یا به سرعت پخش شوند.
نادرتر است، به سرعت گسترش می یابد و می تواند تقریباً کل بدن را تحت تأثیر قرار دهد.
علل ویتیلیگو
علل ویتیلیگو به خوبی شناخته نشده است. با این حال، می دانیم که ظهور لکه های سفید به دلیل تخریب ملانوسیت ها (سلول های پوستی است که ملانین تولید می کنند) است. هنگامی که ملانوسیت ها از بین می روند، پوست کاملا سفید می شود. اکنون چندین فرضیه برای توضیح تخریب ملانوسیت ها ارائه شده است. ویتیلیگو احتمالاً یک بیماری است که منشا ژنتیکی، محیطی و خودایمنی دارد.
علل خود ایمنی
ویتیلیگو یک بیماری با یک جزء خود ایمنی قوی است. در واقع، افراد مبتلا به ویتیلیگو آنتی‌بادی‌های غیرطبیعی تولید می‌کنند که مستقیماً به ملانوسیت‌ها حمله می‌کنند و به تخریب آنها کمک می‌کنند. علاوه بر این، ویتیلیگو اغلب با سایر بیماری‌های خودایمنی مانند اختلالات تیروئید همراه است که نشان دهنده وجود مکانیسم‌های مشترک است.
علل ژنتیکی
ویتیلیگو همچنین با عوامل ژنتیکی مرتبط است که همه آنها به وضوح شناسایی نشده اند. ابتلا به ویتیلیگو در یک خانواده برای چندین نفر رایج است.
تجمع رادیکال های آزاد
بر اساس مطالعات متعدد، ملانوسیت‌های افراد مبتلا به ویتیلیگو، رادیکال‌های آزاد زیادی را که اشکالی از مواد زائد تولید شده توسط بدن هستند، جمع می‌کنند. این تجمع غیر طبیعی منجر به “خود تخریبی” ملانوسیت ها می شود.
علل عصبی
ویتیلیگو سگمنتال منجر به رنگ‌زدایی یک ناحیه محدود می‌شود که مربوط به ناحیه عصب‌شده توسط یک عصب است. به همین دلیل، محققان تصور کرده‌اند که رنگ‌زدایی می‌تواند با آزاد شدن ترکیبات شیمیایی از انتهای اعصاب مرتبط باشد که باعث کاهش تولید ملانین می‌شود.
فاکتورهای محیطی
اگرچه آنها به طور دقیق علت ویتیلیگو نیستند، چندین عامل محرک می توانند در ظاهر لکه ها نقش داشته باشند.
ملانوسیت ها و ملانین
ملانین یک رنگدانه تیره است که توسط ملانوسیت ها تولید می شود. مسئول رنگ پوست است. این عمدتا ژنتیکی (اما قرار گرفتن در معرض نور خورشید) است که میزان ملانین موجود در پوست را تعیین می کند. آلبینیسم نیز یک اختلال رنگدانه ای است. برخلاف ویتیلیگو، از بدو تولد وجود دارد و منجر به کمبود کلی ملانین در پوست، موهای بدن، مو و چشم می شود.
ویتیلیگو و علائم آن
ویتیلیگو با لکه های سفید گچی مشخص می شود که با نواری از پوست تیره تر به خوبی مشخص می شوند. اولین لکه‌ها اغلب روی دست‌ها، بازوها، پاها و صورت ظاهر می‌شوند، اما می‌توانند در هر ناحیه‌ای از بدن از جمله غشاهای مخاطی ایجاد شوند. اندازه آنها می تواند از چند میلی متر تا چند سانتی متر متفاوت باشد. لکه ها معمولاً بدون درد هستند، اما ممکن است هنگام ظاهر شدن خارش یا سوزش داشته باشند.
افراد در معرض خطر ویتیلیگو
افرادی که بیماری دیگری با منشا خود ایمنی دارند. بنابراین، بسیاری از افراد مبتلا به ویتیلیگو یک بیماری خودایمنی همزمان دیگر مانند آلوپسی آره آتا، بیماری آدیسون، کم خونی خطرناک، لوپوس یا دیابت نوع ۱ دارند. در ۳۰ درصد موارد، ویتیلیگو با یک اختلال خود ایمنی غده تیروئید، مثل کم کاری تیروئید همراه است. افرادی که سابقه خانوادگی ویتیلیگو دارند (در حدود ۳۰ درصد موارد دیده می شود) نیز در معرض خطر ابتلا قرار دارند.
عوامل خطر ویتیلیگو
در افراد در معرض خطر، عوامل خاصی می توانند باعث ویتیلیگو شوند:
- یک شوک عاطفی بزرگ یا استرس شدید
- زخم ها، بریدگی ها، اصطکاک مکرر، آفتاب سوختگی شدید یا تماس با مواد شیمیایی (فنول های مورد استفاده در عکاسی یا رنگ مو) می تواند باعث ایجاد لکه های ویتیلیگو در ناحیه آسیب دیده شود.
مانند بسیاری از بیماری‌های پوستی، ویتیلیگو گاهی اوقات باعث ناراحتی روانی شدید می‌شود. ابتدا پزشک باید با اطمینان از اینکه در ناحیه آسیب‌دیده واقعاً هیچ رنگدانه‌ای وجود ندارد، تشخیص را تأیید کند. در واقع، اگر ناحیه همچنان حاوی ملانوسیت باشد، هیپوپیگمانتاسیون نامیده می‌شود ؛ پس چیزی غیر از ویتیلیگو است.
متعاقباً پس از تأیید تشخیص، در صورت تمایل بیمار به درمان، نتایج جالبی به دست می آید. توجه داشته باشید که این بیماری به دلیل غیرقابل پیش بینی بودن شهرت دارد. می تواند به سرعت تثبیت شود، اما گاهی اوقات به سرعت پیشرفت می کند.
