برفک دهان یک عفونت قارچی یا مخمری از جنس کاندیدا است که بر روی غشاهای مخاطی دهان ایجاد می شود. کاندیدیازیس دهان نام دیگر برفک دهان است. برفک دهان معمولاً به دلیل قارچ کاندیدا آلبیکنس ایجاد می شود. با این حال، موارد زیر نیز می تواند باعث عفونت شود:
- گلابراتا
- تروپیکالیس
- کروسی
برای اکثر افراد، برفک دهان هیچ مشکل جدی ایجاد نمی کند. با این حال، اگر فردی سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشد، علائم و نشانه های آن ممکن است بسیار شدیدتر باشد. این مقاله تمام جنبه های برفک دهان از جمله علل، علائم و درمان را پوشش می دهد.
علائم برفک دهان
برفک دهان در نوزادان به صورت یک پوشش سفید روی زبان ظاهر می شود که شبیه پنیر دلمه است. یک مراقب نمی تواند به راحتی پوشش را مالش دهد. با این حال، آنها می توانند پوشش را خراش دهند و یک ناحیه قرمز باقی بگذارند. برفک دهان در بزرگسالان عموماً به صورت رسوبات ضخیم، سفید یا کرم رنگ بر روی غشای مخاطی دهان ظاهر می شود. داخل دهان ممکن است متورم و کمی قرمز به نظر برسد و ممکن است دارای نقاط برجسته باشد.
لکه های سفید ممکن است به هم بپیوندند و لکه های بزرگتری را تشکیل دهند که به آنها پلاک نیز می گویند. این پلاک ها ممکن است رنگ مایل به خاکستری یا زرد به خود بگیرند. گاهی اوقات، ناحیه آسیب دیده به سادگی قرمز و دردناک می شود، بدون لکه های سفید قابل تشخیص. اگر فردی کرم یا رسوبات سفید رنگ را بتراشد، ممکن است خونریزی ایجاد شود.
مقالات دیگر: بیماری پسوریازیس
علائم دیگر عبارتند از:
- ترک در گوشه های دهان
- طعم ناخوشایند
- درد، مانند درد زبان یا لثه
- مشکل در خوردن یا نوشیدن
- افرادی که از دندان مصنوعی استفاده می کنند ممکن است نواحی قرمز و متورم زیر دندان مصنوعی خود داشته باشند. بهداشت نامناسب دهان یا خارج نکردن دندان مصنوعی قبل از خواب ممکن است خطر ابتلا به برفک دهان را افزایش دهد.
انواع برفک
یک بررسی در سال ۲۰۱۵ اشاره می کند که متخصصان پزشکی گاهی برفک دهان را بر اساس ظاهر به سه گروه تقسیم می کنند، اگرچه این بیماری گاهی اوقات می تواند بین دسته ها قرار گیرد. این سه گروه عبارتند از:
- شبه غشایی: ممکن است پلاک های سفید تا زرد متمایل به سفید روی زبان فرد ایجاد شود که شبیه پنیر دلمه است.
- اریتماتوز یا آتروفیک: این بیماری به جای سفید، قرمز خام به نظر می رسد.
- هایپرپلاستیک: به دلیل وجود پلاک سفید و جامد که به سختی قابل برداشتن است، به عنوان “کاندیدیازیس پلاک مانند” یا “کاندیدیاز ندولار” نیز شناخته می شود. این کمترین نوع رایج است و اغلب در بیماران مبتلا به HIV وجود دارد.
- تعدادی ضایعات دیگر نیز وجود دارند که می توانند با برفک دهان ظاهر شوند.
گاهی اوقات، این ضایعات ممکن است به دلیل انواع دیگری از باکتری ها باشد که در آن ناحیه نیز وجود دارند. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:
- استوماتیت دندان مصنوعی: متخصصان مراقبت های بهداشتی ممکن است به آن به عنوان کاندیدیازیس آتروفیک مزمن نیز اشاره کنند و تقریباً ۵۰ تا ۶۵ درصد از افرادی که از دندان مصنوعی استفاده می کنند تأثیر می گذارد. مناطقی که دندان مصنوعی به طور معمول در آن قرار دارد ممکن است ملتهب باشد. ضایعات معمولاً بدون علامت هستند، اگرچه ممکن است فرد احساس سوزش کند.
- شیلیت زاویه ای: این التهاب و شکاف در گوشه های دهان است.
- گلوسیت لوزی مدیان: این یک علامت بزرگ، قرمز و بدون درد در مرکز زبان است.
- اریتم خطی لثه: این یک نوار التهابی است که در سراسر لثه ها جریان دارد.
- آفت‌ها: زخم‌های کوچک و کم عمق در دهان هستند.
- لکوپلاکیا: این یک لکه سفید در دهان است که می تواند روی زبان، لثه ها، داخل گونه ها و سقف دهان ظاهر شود. این لکه ها دردناک نیستند و شکل نامنظمی دارند. برخلاف لکه‌هایی که به دلیل برفک دهان ایجاد می‌شوند، فرد نمی‌تواند لکه‌ها را از بین ببرد.
آیا برفک دهان دردناک است؟
برخی از افراد ممکن است برفک دهان را دردناک بدانند. لکه ها ممکن است برجسته شوند و فرد ممکن است ناراحتی و احساس سوزش را تجربه کند. در موارد دیگر، فرد ممکن است هیچ لکه‌ای ایجاد نکند اما یک درد عمومی در دهان داشته باشد. اگر فردی لکه های خود را بتراشد، ممکن است خونریزی کند و درد خفیفی را تجربه کند.
علل برفک دهان
مقادیر بسیار کمی از قارچ کاندیدا در قسمت های مختلف بدن ما وجود دارد. در دستگاه گوارش، پوست و دهان وجود دارد. به طور کلی، این قارچ ها هیچ مشکلی برای افراد سالم ایجاد نمی کنند. با این حال، افرادی که از داروهای خاص استفاده می کنند، با سیستم ایمنی کاهش یافته یا با شرایط پزشکی خاص، زمانی که C. albicans خارج از کنترل رشد می کند، مستعد ابتلا به برفک دهان هستند.
مقالات دیگر: بیماری اگزما
درمان برفک دهان
پزشکان معمولاً داروهای ضد قارچ مانند نیستاتین یا میکونازول را به شکل قطره، ژل یا قرص‌های پاستیل تجویز می‌کنند. از طرف دیگر، پزشک ممکن است یک سوسپانسیون خوراکی موضعی تجویز کند. برای انجام این درمان، فرد آن را برای چند دقیقه دور دهان خود می‌شوید و سپس محلول را می‌بلعد یا تف می‌دهد (بسته به فرمولاسیون).
بر اساس یک منبع معتبر در سال ۲۰۲۱، یک متخصص مراقبت های بهداشتی گزینه های درمانی زیر را بر اساس شدت بیماری تجویز می کند:
- برفک دهان خفیف: پزشک ممکن است ۱۰ میلی گرم (میلی گرم) کلوتریمازول تروش را پنج بار در روز تجویز کند. تروش کلوتریمازول قرصی است که فرد به آرامی در دهان خود حل می کند. گزینه دیگر شامل ۵ میلی لیتر سوسپانسیون خوراکی نیستاتین چهار بار در روز است.
- برفک دهان متوسط تا شدید: پزشک ممکن است ۲۰۰ میلی گرم فلوکونازول را یک بار و سپس ۱۰۰ میلی گرم یک بار در روز برای ۷ تا ۱۴ روز تجویز کند. فرد این دارو را به صورت خوراکی مصرف می کند.
- برفک دهان که به درمان پاسخ نمی دهد: گزینه ها عبارتند از:
- ۲۰۰ میلی گرم محلول خوراکی ایتراکونزول یک بار در روز به مدت ۲۸ روز
- سوسپانسیون ۴۰۰ میلی گرم پوزاکونزاول دو بار در روز به مدت ۳ روز و سپس ۴۰۰ میلی گرم یک بار در روز به مدت ۲۸ روز
- ۲۰۰ میلی گرم وریکونازول دو بار در روز به مدت ۲۸ روز
برای افرادی که سرطان پیشرفته نیز دارند، پزشک ممکن است ۱۵۰ میلی گرم فلوکونازول را به صورت تک دوز تجویز کند.
درمان های خانگی برای برفک دهان
در کنار درمان پزشکی، موارد زیر می تواند به کاهش خطر بدتر شدن وضعیت کمک کند:
- شستشوی دهان با آب نمک
- برای جلوگیری از خراشیدن ضایعات، از مسواک نرم استفاده کنید
- استفاده از یک مسواک جدید هر روز تا زمانی که عفونت برطرف شود
- خوردن ماست بدون شیرینی برای بازگرداندن سطح باکتری های سالم
- اجتناب از استفاده از دهانشویه یا اسپری
- سرویس بهداشت ملی خاطرنشان می کند که استفاده از استنشاق های استروئیدی یا استنشاقی کورتیکواستروئیدی می تواند شانس ابتلا به برفک دهان را افزایش دهد. یک فرد می تواند پس از استفاده از اسپیسر استفاده کند یا دهان خود را شستشو دهد تا از بروز برفک دهان جلوگیری کند
